Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου 2012

Το τούβλο μπούμερανγκ

Μια φορά και έναν καιρό ήταν ένας τύπος που τριγυρνούσε μ' ένα τούβλο στο χέρι. Είχε αποφασίσει ότι κάθε φορά  που θα τον ενοχλούσε κάποιος σε σημείο που να τον εξοργίζει, θα τον κοπανούσε με το τούβλο. Η μέθοδος ήταν λίγο παλαιολιθική, φαινόταν όμως αποτελεσματική - έτσι δεν είναι;
Μια φορά συναντήθηκε μ' ένα φίλο πολύ υπεροπτικό, που του μίλησε με κακό τρόπο. Πιστός στην απόφασή του, ο τύπος του πέταξε το τούβλο.
Δεν θυμάμαι αν τον πέτυχε ή όχι. Το θέμα, όμως, είναι ότι μετά έπρεπε να πάει να πάρει το τούβλο του και δεν το έβρισκε πουθενά. Στεναχωρήθηκε. Αποφάσισε τότε να βελτιώσει το "Σύστημα Αυτοπροστασίας με Τούβλο", όπως το είχε ονομάσει ο ίδιος. Έδεσε το τούβλο σ' ένα σπάγκο που είχε μήκος ένα μέτρο και βγήκε έξω. Έτσι, το τούβλο δεν θα απομακρυνόταν πολύ. Διαπίστωσε, όμως, ότι και η νέα του μέθοδος είχε προβλήματα. Απο τη μία, το άτομο που γινόταν δέκτης της επιθετικότητάς του έπρεπε να βρίσκεται σε απόσταση βολής μικρότερη του ενός μέτρου, και απο την άλλη, μόλις πετούσε το τούβλο έπρεπε να κάνει τον κόπο να τραβήξει αμέσως το σχοινί. Εξάλλου, ο σπάγκος έμπλεκε και κουβαριαζόταν και η κατάσταση δυσκόλευε.
Τότε, ο άνθρωπος εκείνος επινόησε το "Σύστημα Τούβλο ΙΙΙ". Πρωταγωνιστούσε και πάλι το ίδιο τούβλο, όμως, στο νέο σύστημα ο σπάγκος διέθετε ελατήριο. Τώρα μπορούσε να εκτοξεύσει το τούβλο πολλές φορές και να γυρνάει πίσω μόνο του, σκέφτηκε ο τύπος.
Όταν βγήκε στο δρόμο και δέχτηκε την πρώτη επίθεση, πέταξε το τούβλο. Δεν πέτυχε το στόχο του γιατί το τούβλο, με τη δύναμη του ελατηρίου, γύρισε πίσω και κοπάνησε τον ίδιο κατακέφαλα.
Ξαναπροσπάθησε, αλλά έφαγε άλλη μια με το τούβλο στο κεφάλι γιατί δεν είχε υπολογίσει καλά την απόσταση.
Την τρίτη φορά την έφαγε γιατί δεν το εκτόξευσε την κατάλληλη στιγμή.
Η τέταρτη φορά ήταν λίγο ιδιόμορφη γιατί, παρότι είχε αποφασίσει να κοπανήσει με το τούβλο το υποψήφιο θύμα του, ήθελε ταυτόχρονα και να το προστατεύσει απο το χτύπημα, κι έτσι το τούβλο κατέληξε πάλι στο δικό του κεφάλι.
Του έκανε ένα τεράστιο καρούμπαλο.
Κανείς ποτέ δεν κατάλαβε γιατί δεν ξαναεπιχείρησε να χτυπήσει άλλον με το τούβλο, κι αν έφταιγαν τα χτυπήματα ή είχε συμβεί κάποια μεταστροφή στην ψυχολογία του.
Όλα τα χτυπήματα είχαν στραφεί εναντίον του.
"Ο μηχανισμός αυτός λέγεται ανάδραση: Σημαίνει ότι προστατεύουμε τους άλλους απο τη δική μας επιθετικότητα. Κάθε φορά που το κάνουμε αυτό, η επιθετική και βίαιη ενέργειά μας συγκρατείται προτού φτάσει στον άλλον απο ένα φράγμα που τοποθετούμε εμείς οι ίδιοι. Κι όλος ο θυμός, όλη η κακοκεφιά, όλη αυτή η επιθετικότητα στρέφεται εναντίον του ευαυτού μας, άλλοτε μέσω πραγματικών πράξεων αυτοτιμωρίας (αυτοτραυματισμοί, υπερβολές στο φαγητό, ναρκωτικά, ανώφελη έκθεση σε κινδύνους) κι άλλοτε μέσω κρυμμένων συγκινήσεων ή συναισθημάτων (κατάθλιψη, ενοχές, ψυχοσωματικά προβλήματα).
Είναι πολύ πιθανό ένας "πεφωτισμένος" ουτοπικός άνθρωπος, ευφυής και ακέραιος, να μην οργιζόταν ποτέ. Θα ήταν πολύ χρήσιμο να μη θυμώναμε ποτέ. Ωστόσο, κάθε φορά που νιώθουμε οργή, λύσσα, τσαντίλα, ο μόνος τρόπος να γλιτώσουμε είναι να τη βγάλουμε απο πάνω μας μετατρέποντάς τη σε δράση. Σε αντίθετη περίπτωση, το μόνο που θα καταφέρουμε, αργά ή γρήγορα, θα είναι να εξοργιστούμε με τον εαυτό μας.

Απο το βιβλίο του J.Boucay -"Να σου πω μια ιστορία"

Πέμπτη 16 Φεβρουαρίου 2012

Τα παιδιά ήταν μόνα

Η μητέρα τους είχε φύγει απο νωρίς το πρωί και τα είχε αφήσει στη Μαρίνα, μια νέα δεκαοχτώ χρόνων, την οποία έπαιρνε κάποιες φορές για λίγες ώρες προκειμένου να τα προσέχει με αντάλλαγμα μερικά νομίσματα.
Απο τότε που είχε πεθάνει ο πατέρας, οι καιροί είχαν δυσκολέψει πολύ για να το ρισκάρει να λείψει απο τη δουλειά όταν η γιαγιά αρρώσταινε ή έλειπε απο την πόλη.
Όταν ο φίλος της κοπέλας τηλεφώνησε για να της προτείνει μια βόλτα με το καινούριο του αυτοκίνητο, η Μαρίνα δεν δίστασε και πολύ. Άλλωστε, τα παιδιά κοιμούνταν όπως κάθε απόγευμα, και δεν θα ξυπνούσαν πριν τις πέντε.
Μόλις άκουσε την κόρνα, άρπαξε την τσάντα της κι άφησε ανοιχτό το ακουστικό του τηλεφώνου. Προνόησε να κλειδώσει την πόρτα του δωματίου και φύλαξε το κλειδί στην τσέπη της. Δεν ήθελε να διακινδυνέψει να ξυπνούσε ο Πάντσο και να κατέβαινε τη σκάλα για να την ψάξει, γιατί, όπως και νά' χει, ήταν μόνο έξι χρονών, και με την παραμικρή απροσεξία μπορούσε να σκοντάψει και να χτυπήσει. Επίσης, σκέφτηκε ότι αν συνέβαινε αυτό, δεν θα ήξερε πώς να εξηγήσει στην μητέρα το λόγο για τον οποίο το παιδί δεν την είχε βρεί.
Ίσως να ήταν ένα βραχυκύκλωμα στην τηλεόραση  ή σε κάποιο απο τα φώτα του σαλονιού, ή μπορεί μια φλόγα στα καυσόξυλα - το θέμα είναι ότι όταν οι κουρτίνες άρχισαν να καίγονται, η φωτιά έφτασε γρήγορα στην ξύλινη σκάλα που οδηγούσε στα υπνοδωμάτια.
Τον ξύπνησε ο βήχας του μωρού, εξαιτίας του καπνού που περνούσε κάτω απ' την πόρτα. Χωρίς να σκεφτεί, ο Πάντσο πήδηξε απο το κρεβάτι και πίεσε με δύναμη το πόμολο για ν' ανοίξει την πόρτα, αλλλά δεν τα κατάφερε.
Όπως και νά' χει, ακόμα κι αν το είχε καταφέρει, οι φλόγες θα είχαν καταβροχθίσει τον ίδιο και τον λίγων μηνών αδερφό του σε ελάχιστα λεπτά.
Ο Πάντσο φώναξε τη Μαρίνα, αλλά κανείς δεν απάντησε στην έκκλησή του. Έτσι, έτρεξε στο τηλέφωνο του δωματίου (αυτός ήξερε πώς να παίρνει τηλέφωνο τη μαμά του) αλλά δεν υπήρχε γραμμή.
Ο Πάντσο συνειδητοποίησε ότι έπρεπε να βγάλει τον αδερφό του απο κει μέσα. Προσπάθησε να ανοίξει το παράθυρο που έβγαζε στο περβάζι, αλλά ήταν αδύνατο για τα μικρά του χέρια να λύσει την ασφάλεια και - ακόμα και αν τα κατάφερνε - θα έπρεπε να ξεμπλέξει το συρμάτινο πλέγμα που οι γονείς του είχαν βάλει για προστασία.
Όταν οι πυροσβέστες τελείωσαν με το σβήσιμο της φωτιάς, το θέμα συζήτησης όλων ήταν το ίδιο:
Πώς μπόρεσε αυτό το τόσο μικρό παιδί να σπάσει με την κρεμάστρα το τζάμι και μετά τη σήτα;
Πώς μπόρεσε να φορτώσει το μωρό στο σακίδιο;
Πώς μπόρεσε να περπατήσει στο περβάζι κουβαλώντας σημαντικό βάρος και να κατέβει απο το δέντρο;
Πώς μπόρεσε να σώσει τη ζωή του αδελφού του και τη δική του;
Ο ηλικιωμένος πυροσβέστης, άνθρωπος σοφός που όλοι σέβονταν, τους έδωσε την απάντηση:
"Ο μικρός Πάντσο ήταν μόνος.....Δεν είχε κανέναν να του πει ότι δεν θα μπορούσε."

Απο το βιβλίο του J.Bucay "Ιστορίες να σκεφτείς"

Τετάρτη 15 Φεβρουαρίου 2012

Σοπενάουερ - Αυτό που είναι ο άνθρωπος, αυτό που κατέχει ο άνθρωπος, αυτό που αντιπροσωπεύει ο άνθρωπος

Ποιός απο μας δεν έχει γνωρίσει κάποιον άνθρωπο (ίσως τον ίδιο μας τον εαυτό) που να είναι τόσο στραμμένος προς τα έξω, τόσο απορροφημένος στη συσσώρευση αγαθών ή στο τί σκέφτονται οι άλλοι, ώστε να χάνει κάθε αίσθηση του εαυτού του; Ένας τέτοιος άνθρωπος, όταν του τίθεται κάποιο ερώτημα, αναζητεί την απάντηση προς τα έξω κι όχι προς τα μέσα. Διατρέχει δηλαδή τα πρόσωπα των άλλων, για να μαντέψει ποιά απάντηση επιθυμούν ή περιμένουν.
Για έναν τέτοιον άνθρωπο θεωρώ χρήσιμο να συνοψίσω μια τριάδα δοκιμίων που έγραψε ο Σοπενάουερ προς το τέλος της ζωής του. Βασικά τα δοκίμια τονίζουν ότι το μόνο που μετράει είναι αυτό που το άτομο είναι. Ούτε ο πλούτος ούτε τα υλικά αγαθά ούτε η κοινωνική θέση ούτε η καλή φήμη φέρνουν την ευτυχία. Αν και οι σκέψεις αυτές δεν αφορούν συγκεκριμένα τα υπαρξιακά θέματα, παρ' όλα αυτά μας βοηθούν να μετακινηθούμε απο ένα επιφανειακό επίπεδο προς βαθύτερα ζητήματα.
  1. Αυτό που κατέχουμε. Τα υλικά αγαθά είναι απατηλά. Ο Σοπενάουερ υποστηρίζει πολύ κομψά ότι η συσσώρευση πλούτου και αγαθών είναι ατελείωτη και δεν προσφέρει ικανοποίηση. Όσο περισσότερα κατέχουμε, τόσο πολλαπλασιάζονται οι απαιτήσεις μας. Ο πλούτος είναι σαν το νερό της θάλασσας: όσο περισσότερο πίνουμε, τόσο πιο πολύ διψάμε. Στο τέλος δεν κατέχουμε εμείς τα αγαθά μας - μας κατέχουν εκείνα.
  2. Αυτό που αντιπροσωπεύουμε στα μάτια των άλλων. Η φήμη είναι το ίδιο εφήμερη όσο και τα υλικά πλούτη. Ο Σοπενάουερ γράφει: "Οι μισές μας ανησυχίες και αγωνίες έχουν προέλθει απο την έγνοια μας για τις γνώμες των άλλων...πρέπει να βγάλουμε αυτό το αγκάθι απ' τη σάρκα μας". Είναι τόσο ισχυρή η παρόρμηση να κάνουμε μια καλή εμφάνιση, ώστε για μερικούς φυλακισμένους, την ώρα που βαδίζουν προς τον τόπο της εκτέλεσής τους, αυτό που κυρίως απασχολεί τη σκέψη τους είναι το ντύσιμο και οι τελευταίες τους χειρονομίες. Η γνώμη των άλλων είναι ένα φάντασμα που μπορεί ανά πάσα στιγμή ν' αλλάξει όψη. Οι γνώμες κρέμονται απο μια κλωστή και μας υποδουλώνουν στο τί νομίζουν οι άλλοι, ή , ακόμα χειρότερα, στο τί φαίνεται να νομίζουν - γιατί ποτέ δεν μπορούμε να μάθουμε τί σκέφτονται πραγματικά.
  3. Αυτό που είμαστε. Μόνο αυτό που είμαστε έχει πραγματική αξία. Μιά καλή συνείδηση, λέει ο Σοπενάουερ, αξίζει περισσότερο απο μια καλή φήμη. Ο μεγαλύτερος στόχος μας θα έπρεπε να είναι η καλή υγεία κι ο πνευματικός πλούτος, ο οποίος οδηγεί σε ανεξάντλητα αποθέματα ιδεών, στην ανεξαρτησία και σε μια ηθική ζωή. Η ψυχική μας γαλήνη πηγάζει απο τη γνώση ότι αυτό που μας αναστατώνει δεν είναι τα πράγματα, αλλά η ερμηνεία μας για τα πράγματα.

Απο το βιβλίο του I.Yalom "Στον κήπο του Επίκουρου"

Πέμπτη 9 Φεβρουαρίου 2012

Το Πένθος - (δ) Απο τα 12 μέχρι και την εφηβεία

Ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου προκαλεί μια αληθινή εξέγερση, η οποία προσδίδει ακόμα δραματικότερη χροιά στην κλασσική ερώτηση του εφήβου: "Γιατί;". Κάποιοι έφηβοι εκφράζουν τα συναισθήματα αγάπης και μίσους που νιώθουν, κάποιοι άλλοι τα καταπνίγουν. Σε κάθε περίπτωση, η προσγείωση στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος αυτής της περιόδου είναι η αυτοκτονία. Το πένθος μπορεί να γίνει για τον έφηβο η "σταγόνα που ξεχειλίζει το ποτήρι", οδηγώντας τον στην αποτίναξη των δοκιμασιών της ζωής. Το φλέρτ με τα ναρκωτικά και τον κίνδυνο απαιτεί άγρυπνη παρακολούθηση.
Το εφηβικό πένθος, αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση. Ο φόβος που νιώθουν οι μελλοντικοί ενήλικες, σε συνδυασμό  με την συχνή ατίθαση συμπεριφορά τους, δημιούργησε, για μεγάλο χρονικό διάστημα, την εντύπωση ότι έχουν τον απόλυτο έλεγχο των συναισθημάτων τους. Μεγάλο σφάλμα. Απλώς, ο νέος καταφεύγει, συχνά, στην άρνηση, και μέσω αυτής, μπλοκάρει τη διεργασία του πένθους.
Τί είναι λοιπόν η εφηβεία; Πρόκειται για μια μεταβατική περίοδο βιοψυχολογικών αλλαγών, κατά την οποία το παιδί εγκαταλείπει, σταδιακά, τη μαγική σκέψη και το αίσθημα ότι είναι παντοδύναμο. Είναι, επίσης, η περίοδος κατά την οποία ταυτίζεται έντονα με τους συνομηλίκους του, ενώ, ταυτόχρονα, αναζητά την αυτονομία του (εκκεντρικότητα, ακατανόητη εφηβική συμπεριφορά). Ο φόβος μήπως τον απορρίψουν οι φίλοι του, και το άγχος μήπως προδοθεί στους γονείς του, τον ωθούν να κλειστεί στον εαυτό του και να αρνηθεί κάθε ευαισθησία του. Η άρνηση της ευαισθησίας του συνοδεύεται απο μια συμπεριφορά επίδειξης δύναμης, η οποία δοκιμάζεται σκληρά μπροστά στις ανάγκες του γονέα, που πενθεί για το χαμό του συντρόφου του. Ο έφηβος μπορεί, τότε, να εγκλωβιστεί σ' ένα ρόλο "παρηγορητή" του γονέα, και να αποκρύψει τη δική του θλίψη.
Υπάρχουν, ακόμη, πολλές πιθανότητες να μεταθέσει τις δυσκολίες της διεργασίας του πένθους στα σύμφυτα με την εφηβεία προβλήματα. Κατά την περίοδο αυτή, οι σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές προκαλούν αναστάτωση στον έφηβο, ενώ δεν πρέπει να παραγνωρίζεται ο έντονος κοινωνικός προβληματισμός του. Για να μην αναφερθούμε στο κεφαλαιώδες θέμα της επαγγελματικής αποκατάστασης....
Οι έφηβοι λοιπόν, δεν αγνοούν τον θάνατο, απλώς, άλλοτε προσπαθούν να τον προσεγγίσουν, κι άλλοτε να τον απωθήσουν, ακριβώς γιατί γνωρίζουν ότι είναι δίπλα τους. Γι' αυτό το θέμα του θανάτου πρέπει να συζητιέται διεξοδικά με τους εφήβους. Αν, αντίθετα, επιχειρήσουμε να το θίξουμε επιφανειακά, μάλλον θα αντιμετωπίσουμε την ειρωνία τους για το ενδιαφέρον μας. Ο μόνος τρόπος να ανοίξουμε διάλογο με τους εφήβους είναι να είμαστε αυθεντικοί.

Απο το βιβλίο της
Marie - Frederique Bacque - Πένθος και υγεία

Τρίτη 7 Φεβρουαρίου 2012

Βιβλιογραφία

Alice Miller - Το σώμα δεν ψεύδεται ποτέ

Aldo Carotenuto - Αγάπη και προδοσία, εγκώμιο σχεδόν της προδοσίας.

Aldo Carotenuto - Έρως και πάθος, τα όρια της αγάπης και του πόνου.

Aldo Carotenuto - Η ψυχή της γυναίκας.

Carl Jung - Τα τέσσερα αρχέτυπα

D.Silove - V.Manicavasagar - Ξεπερνώντας τον πανικό

Elisabeth Kubler - Ross - Μαθήματα ζωής

Fritz Riemann - Τετραλογία του φόβου

Irvin Yalom - Στον κήπο του Επίκουρου

Irvin Yalom - Το δώρο της ψυχοθεραπείας

Ιrvin Yalom - Η μάνα και το νόημα της ζωής

Jack Dominian - Μαθήματα γάμου

Jorge Bucay - Βασίσου πάνω μου

Jorge Bucay - Ιστορίες να σκεφτείς

Jorge Bucay - Να βλέπεις στον έρωτα

Jorge Bucay - Να σου πω μια ιστορία

Jorge Bucay  - Απο την Άγνοια στη Σοφία

Helen Κennerley "Ξεπερνώντας το Άγχος"

Leo Buscaglia - Γεννημένοι για την αγάπη

Marie - Frederique Bacque - Πένθος και υγεία

Nicolas Hoffmann - Όταν το άγχος και οι ψυχαναγκασμοί περιορίζουν τη ζωή

Paul Gilbert - Ξεπερνώντας την κατάθλιψη

Ulrich Baer - Η σοφία του Ρίλκε




Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2012

Το Πένθος - (γ) Στο παιδί 7 - 12 ετών

Το παιδί 7 - 9 Ετών

Αρχίζει να συλλαμβάνει τη μονιμότητα της απουσίας που συνεπάγεται ο θάνατος. Μπορεί, ακόμα, να εκδηλώσει το φόβο του θανάτου για τον εαυτό του ή για τα κοντινά του πρόσωπα. Όσο κι αν έχει εξοικειωθεί με το θάνατο, χάρη στην τηλεόραση, δεν φτάνει στο σημείο να συνειδητοποιήσει ότι μπορεί να συμβεί και στη δική του οικογένεια. Το άγχος, λοιπόν, του φανταστικού θανάτου απέχει πολύ απο τον πραγματικό θάνατο.
Κατά τη διάρκεια του πένθους, το παιδί μπορεί να εκδηλώσει συμπτώματα κατάθλιψης και ενοχής. Είναι, επίσης, πιθανό, να κρύψει τον πόνο του πίσω απο προκλητικές ενέργειες, αν και είναι πιθανότερο να εκφράσει με σοβαρότητα τα συναισθήματά του.



Το παιδί 9 - 12 Ετών

Εμφανίζει δείγματα εκλογίκευσης, πολλές φορές ανησυχητικά: "Ο άνθρωπος γερνάει και πεθαίνει, αυτός είναι ο κύκλος της ζωής: Το σώμα σαπίζει και επιστρέφει στη γη, κι έπειτα, όλα ξαναρχίζουν...". Τα περισσότερα παιδιά, σ' αυτή την ηλικία, παρουσιάζουν ξεκάθαρους μηχανισμούς άμυνας απέναντι στο θάνατο. Οι προσπάθειες που καταβάλλουν στο σχολείο, τους επιτρέπουν να "μετουσιώνουν" τις συγκινήσεις τους και να δείχνουν ότι είναι δυνατά. Όμως, προσοχή: Εξαιτίας αυτών ακριβώς των προσπαθειών τους, τα παιδιά κινδυνεύουν να θεωρηθούν αναίσθητα απέναντι στο θάνατο ενός οικείου τους ανθρώπου, και να απομακρυνθούν απο τον ενήλικο πενθούντα, ο οποίος, άδικα, μπορεί να τα κατηγορήσει για υπέρμετρο εγωισμό.

Απο το βιβλίο της
Marie - Frederique Bacque - Πένθος και υγεία