Συμπτώματα Ψυχαναγκασμού

• Οι Ψυχαναγκαστικές Υποψίες είναι οι φόβοι που προσβάλλουν το άτομο πάντα σε σχέση ή σε συνδυασμό με κάποια αντικείμενα ή καταστάσεις, χωρίς να υπάρχουν αντικειμενικοί λόγοι που να ευσταθούν. Παράδειγμα είναι οι φόβοι ότι με το άγγιγμα των κερμάτων θα μολυνθούμε από το μικρόβιο της λύσσας ή ο φόβος ότι ξοδεύοντας ένα χαρτονόμισμα που περιέχει το νούμερο 19 θα συμβεί κάτι κακό σε αγαπητό μας πρόσωπο. Αντί του φόβου, μπορεί σε μερικές περιπτώσεις να εμφανιστεί και εμετική τάση, όπως π.χ στο άγγιγμα του πόμολου, όταν υπάρχει η υποψία ότι θα μπορούσε να έχει έρθει σε επαφή με τα μικρόβια της μούχλας.
• Οι Ψυχαναγκαστικές Σκέψεις είναι οι σκέψεις ή οι εικόνες της φαντασίας που απ' ότι φαίνεται "εισβάλλουν" στο συνειδητό επίπεδο και δεν μπορούν να καταργηθούν ακόμα και όταν ο άνθρωπος νιώθει ότι είναι "χωρίς νόημα". Παράδειγμα ψυχαναγκαστικών σκέψεων είναι: Μια μητέρα διακατέχεται διαρκώς από την ιδέα ότι θα μπορούσε από απροσεξία να τραυματίσει το παιδί της. Κάποιος επισκέπτης της όπερας βασανίζεται από τη σκέψη ότι θα μπορούσε ξαφνικά να αρχίσει να λέει δυνατά "χυδαίες" λέξεις.
• Οι Ψυχαναγκαστικές Ενοχλήσεις ή οι σχολαστικές σκέψεις είναι οι διαρκώς επαναλαμβανόμενες αλυσίδες των σκέψεων. Συνήθως αφορούν προβλήματα της καθημερινής ζωή, όμως δεν οδηγούν σε κάποιο αποτέλεσμα, γιατί κάνουν πάντα κύκλους.....μια νοικοκυρά έχει μια διαρκή ενασχόληση στη σκέψη της: σφουγγάρισα το πάτωμα της κουζίνας; το καθάρισα πραγματικά; πότε είναι στα αλήθεια καθαρό; θα μπορούσε να είναι μόνο στην επιφάνεια καθαρό, στο βάθος όμως ακόμα βρώμικο;  Οι ψυχαναγκαστικές ενασχολήσεις μπορεί να αφορούν και απλά πράγματα: άλλαξε η εκφωνήτρια στην τηλεόραση την κόμμωσή της, γιατί το ήθελε ο άνδρας της ή ο προϊστάμενός της; αν το ήθελε η ίδια, θα άρεσε στον άνδρα της και στον προϊστάμενό της; ή μόνο στον άνδρα της και όχι στον προϊστάμενό της;
• Οι Ψυχαναγκαστικές Παρορμήσεις είναι παρορμήσεις που εισβάλλουν και που μας εξαναγκάζουν παρά την εσωτερική μας αντίσταση να κάνουμε κάποια συγκεκριμένα πράγματα. Έτσι, μπορεί π.χ να νιώθουμε μια παρόρμηση να ελέγχουμε τις παλιές εφημερίδες, πριν πεταχτούν, για να ελέγξουμε μήπως μπερδεύτηκαν χρήσιμα χαρτιά ενδιάμεσα. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η παρόρμηση βλέποντας τηλεόραση να μετράμε πάντα τα κουμπιά του σακακιού του ηθοποιού.
• Καταναγκαστικές Πράξεις είναι συνήθως οι εξαιτίας των ψυχαναγκαστικών παρορμήσεων και υποψιών επιχειρούμενες πράξεις που πρέπει να εκτελούνται, παρόλο που ο ασθενής αντιστέκεται εσωτερικά ή τις βρίσκει και ανόητες. Όπως: οι εξαναγκαστικά επαναλαμβανόμενοι έλεγχοι του σφιξίματος της βρύσης ή το εξαναγκαστικό πλύσιμο των χεριών μετά το άγγιγμα αντικειμένων που θεωρούνται από τον ίδιο τον ασθενή επικίνδυνα.

 

 

 

 

Από το βιβλίο του N.Hoffmann "Όταν το άγχος και οι ψυχαναγκασμοί περιορίζουν τη ζωή"

 

Η Αντίδραση στην Ψυχολογική Πίεση

Η ανησυχία, ο φόβος και το άγχος εμφανίζονται συχνά σε όλους μας. Δεν προκαλούν σωματικές ή ψυχολογικές βλάβες και στις περισσότερες περιπτώσεις θεωρούνται αισθήματα εύλογα και ζωτικά για την επιβίωση. Πρόκειται για φυσιολογικές αντιδράσεις σε αγχογόνες ή σε επικίνδυνες καταστάσεις, και θεωρούνται παθολογικές μόνο στις περιπτώσεις όπου είναι υπερβολικές ή/και εμφανίζονται σε συνθήκες που δεν τις δικαιολογούν. Για παράδειγμα, ακούω ένα λεωφορείο να πλησιάζει, ανησυχώ ότι θα με χτυπήσει, φοβάμαι ότι κινδυνεύει η ζωή μου και αισθάνομαι άγχος. Αυτή η αντίδραση θα ήταν τελείως φυσιολογική και χρήσιμη αν διέσχιζα ένα δρόμο και έβλεπα ένα λεωφορείο να έρχεται κατά πάνω μου, αλλά θα ήταν υπερβολική και περιττή αν καθόμουν σε ένα πάρκο και το λεωφορείο περνούσε απο μια γειτονική πάροδο.

 

Οι φυσιολογικές αντιδράσεις στις αγχογόνες καταστάσεις

 

"Δεν θα μπορούσε να είναι πιο ειδυλλιακά. Μία ήρεμη καλοκαιρινή ημέρα στην εξοχή, μόνη με το μικρό γιό μου. Τότε άκουσα τον ταύρο και τον είδα να τρέχει καταπάνω μας. Ένιωσα την αδρεναλίνη να κυλάει στις φλέβες μου και η καρδιά μου πήγε να σπάσει. Οι τρίχες του σβέρκου μου σηκώθηκαν, το σώμα μου σφίχτηκε και το μόνο που μπορούσα να σκεφτώ ήταν πώς να προστατεύσω το παιδί μου. Έπρεπε να το προφυλάξω. Το άρπαξα και άρχισα να τρέχω. Ξέχασα τα παιχνίδια του, τη φωτογραφική μηχανή και το μόνο που είχα στο μυαλό μου ήταν η πόρτα στην άλλη άκρη του χωραφιού και η φυγή μας. Δεν ξέρω απο πού προήλθε όλη αυτή η ενέργεια, αλλά βρήκα τη δύναμη να μεταφέρω το γιό μου ως την πόρτα προτού ο ταύρος προλάβει να μας φτάσει. Μετά ένιωθα αναστατωμένη και εξουθενωμένη, αλλά σιγά - σιγά συνήλθα".

 

Η ανησυχία, ο φόβος και το άγχος παίζουν σημαντικό ρόλο στην επιβίωσή μας, επειδή μας προετοιμάζουν να αντιμετωπίσουμε τις αγχογόνες ή τις επικίνδυνες καταστάσεις. Πυροδοτούν την απελευθέρωση μιας ορμόνη (της αδρεναλίνης) η οποία επιφέρει αλλαγές τόσο σε σωματικό όσο και σε νοητικό επίπεδο, οι οποίες αλλαγές, με τη σειρά τους, μας προετοιμάζουν είτε για την αντιμετώπιση μιας πρόκλησης είτε για τη φυγή απο μια επικίνδυνη κατάσταση. Μόλις ξεπεραστεί η αγχογόνος κατάσταση ή ο κίνδυνος, αυτές οι παροδικές αλλαγές υποχωρούν.

Οι κίνδυνοι που αντιμετώπιζαν οι πρόγονοί μας ήταν πολύ "χειροπιαστοί"(π.χ. άγρια ζώα, εχθρικές γειτονικές φυλές κ.λ.π), οπότε η αντίδραση μάχη-φυγή ήταν κατάλληλη για τις συνθήκες στις οποίες ζούσαν. Οι αγχόγονες εμπειρίες που αντιμετωπίζουμε σήμερα είναι πιο αφηρημένες: καθυστερήσεις, επίμονα οικογενειακά προβλήματα, προθεσμίες, ανεργία κ.α. Ωστόσο, συνεχίζουμε να βιώνουμε τις ίδιες σωματικές, νοητικές και συμπεριφορικές αλλαγές που βιώναν και οι πρόγονοί μας.

 

 

 

 

Απο το βιβλίο της Η.Κennerley "Ξεπερνώντας το Άγχος"