Τετάρτη 4 Ιανουαρίου 2012

Οικογενειακός κύκλος - ερμητικός κύκλος

Στο περιβάλλον της οικογένειας πολύ συχνά παγιώνονται δυναμικές ακατανόητες φαινομενικά, που ωστόσο αποδεικνύονται απολύτως φυσιολογικές απο ψυχολογική άποψη. Το άτομο υποσυνείδητα παγιδεύεται σε ένα παιχνίδι, αγνοώντας τους πραγματικούς σκοπούς του, και αντιδρά αμυντικά, με πολύ διάχυτους τρόπους άμυνας, προσπαθώντας να βρει προφάσεις για να δικαιολογήσει την εμπλοκή του. Σε βάρος του εαυτού του, προβάλλει πάνω σε επιφανειακά γεγονότα τις αιτίες της αθυμίας του, η οποία ωστόσο ξεκινάει απο εντελώς διαφορετικά πράγματα, η αποκάλυψη των οποίων θα είχε ως αποτέλεσμα να αμφισβητηθούν οι συναισθηματικές αναφορές που ως εκείνη τη στιγμή θεωρούσε δεδομένες. Για άλλη μια φορά, ο επικρατέστερος μηχανισμός είναι εκείνος σύμφωνα με τον οποίο το παιδί προσπαθεί απεγνωσμένα να διασώσει τις γονεϊκές εικόνες. Αυτή τη στιγμή, όμως, η κατάσταση είναι κατάσταση απελπισίας, γιατί οι έμπιστοί του βρίσκονται στο εχθρικό στρατόπεδο. Προδίδοντας την οικογενειακή εξουσία θα μπορούσε να σωθεί, ενώ, παραμένοντας πάση θυσία πιστός σ' αυτήν, παραιτείται απο την προσπάθεια να ανακαλύψει ένα νόημα στη ζωή του. Σε καμιά απο τις δύο περιπτώσεις δεν θα ξεφύγει απο το βαθύ και υποσυνείδητο αίσθημα ενοχής, το οποίο, στην πρώτη περίπτωση, θα συνοδεύεται και απο οδυνηρή μοναξιά.
Φυσικά, με τη δημιουργική προδοσία της οικογενειακής εξουσίας και επιταγής δεν εννοούμε την προδοσία της αγωγής και των ηθικών αξιών, πράξεις όπως ληστείες τραπεζών, εθισμός σε ναρκωτικά ή άλλα. Τέτοια βίαια συμπτώματα συχνά είναι ενδείξεις σοβαρών διαταραχών στη σχέση με την οικογένεια. Το παιδί που δεν κατόρθωσε να ελευθερωθεί απο το χάος και την έλλειψη αγάπης του πατρικού περιβάλλοντος, προσπαθεί να τραβήξει την προσοχή και να κινήσει το ενδιαφέρον με ακραία συμπεριφορά. Αυτό το παιδί δεν προδίδει το γονιό του αλλά τη δική του δυνατότητα για ικανοποιητική και δημιουργική εξέλιξη της ζωής του. Στο πλαίσιο της θετικής προδοσίας περιλαμβάνεται και η θαρραλέα υποταγή σε κριτική και διερεύνηση όχι μόνο των αξιών  που κληροδοτήθηκαν απο τους γονείς, αλλά και της συνάφειας με την οποία έγινε αυτό καθώς και της υποκειμενικής τους αξίας. Θετική προδοσία της οικογένειας σημαίνει προσπάθεια να στηρίξουμε τη δική μας στάση ζωής πάνω σ' αυτά που νιώθουμε σωστά, παρά το ενδεχόμενο ρήξης με τους γονείς. Αν αυτό σημαίνει η εναλλακτική επιλογή , τότε μπορούμε να κατανοήσουμε τη σθεναρή αντίσταση της οικογένειας στο να γευτούν τα μέλη της τη δική τους μοναξιά στον κόσμο, δημιουργώντας μέσα τους ένα κρυφό και χωριστό μέρος όπου μπορούν να κινούνται με διαφορετικούς τρόπους για να συναντούν τους άλλους. Το να είμαστε μόνοι και να ανακαλύπτουμε τους εαυτούς μας μέσα σε μια ιδιωτική ατομική διάσταση, χωρίς εξωτερικές αναφορές προϋποθέτει κριτική στάση και τάση ανάλυσης όλων αυτών που μας περιβάλλουν. Η απαγόρευση να ασχοληθούμε με τον πραγματικό μας εαυτό είναι το άμεσο αποτέλεσμα της εικασίας ότι κάθε έρευνα του κόσμου πρέπει να προϋποθέτει πρώτα απ' όλα μια έρευνα αυτών που είναι, και ανέκαθεν ήταν, πιο κοντινά μας.
Η ψυχαναλυτική σχέση, θα μπορούσε να αναπαριστά έναν καινούργιο χώρο, διαφορετικό απ' αυτόν της οικογένειας, μέσα στον οποίο το ιδιαίτερο στοιχείο του ατόμου να μην αφομοιώνεται απο κάτι πρϋπάρχον, αλλά να παίρνει μορφή και να βρίσκει επιβεβαίωση μέσα στην εμπειρία - που εμφανίζεται δυστυχώς για πρώτη φορά - του σεβασμού της ατομικότητας. Ο ρυθμός, ο προσωπικός χρόνος κίνησης του ατόμου είναι ιερός και δεν παραβιάζεται ούτε εκμηδενίζεται ποτέ στην ψυχανάλυση, ούτε απαιτείται η αντιπαραβολή του με την ανωνυμία του συλλογικού ρυθμού. Αντίθετα, αυτός ο ρυθμός αναγνωρίζεται ως συστατικό στοιχείο της προσωπικότητας, ως μια πλευρά ενός ιδιαίτερου ύφους, που έχει αξία απο μόνο του. Αυτό ισχύει επίσης, και κυρίως, σε σχέση με την κοινή σε όλους εμπειρία της προδοσίας. Σε αντίθεση, ένα απο τα βασικά στοιχεία της ψυχαναλυτικής θεραπείας, μια υπόθεση την οποία θεωρώ ιδιαίτερα σημαντική, είναι αυτό που θα μπορούσε να συνοψισθεί ως "η απουσία της προδοσίας". Η προδοσία επανεκτιμάται εντελώς μέσα στην αναλυτική σχέση, χάρη στην ιδιαιτερότητά της, όπου:

"η προδοσία δεν είνα πλέον εγκατάλειψη, παράδοση του άλλου σε ένα ανούσιο κενό ή ακραία απόρριψη - αφού η παρουσία του ψυχαναλυτή είναι δεδομένη - αλλά παραδοχή της πιθανότητας αποτυχίας και της ανθρώπινης αμφιθυμίας. Ο ψυχαναλυτής δημιουργεί σχέσεις με τον ασθενή με όλο του το είναι, αποκαλύπτοντάς του εκείνες τις πλευρές στις οποίες η αυθεντικότητα, ο σεβασμός και η αποδοχή υπερέχουν αποιασδήποτε αλλαγής συμπεριφοράς. Μ' αυτή την έννοια μπορούμε να μιλούμε για μια ουσιαστική ¨απουσία προδοσίας" που προσφέρει τις νέες παραμέτρους ερμηνείας του κόσμου, το νέο μοντέλο συμπεριφοράς" (Carotenuto, 1989).

Απο το βιβλίο του Aldo Carotenuto - Αγάπη και προδοσία, εγκώμιο σχεδόν της προδοσίας.

Δεν υπάρχουν σχόλια: