Κυριακή 25 Δεκεμβρίου 2011

Πάσχοντας για τον άλλο

Γιατί άραγε η ερωτική εξομολόγηση εκλαμβάνεται μερικές φορές ως πρόθεση για κατάκτηση του άλλου;
Ίσως γιατί αν ο άλλος αντιπροσωπεύει κάτι που λείπει απο μένα, πρέπει να το αρπάξω, να το κλέψω απο τον κόσμο, γιατί αυτό που επιθυμώ δεν μου προσφέρεται αυθόρμητα κι άρα πρέπει να το αποσπάσω με τη δύναμή μου. Μόλις αποκτήσουμε αυτό που μας δίνει το αίσθημα της πληρότητας, αρχίζουμε να αντιμετωπίζουμε με τρόμο, πόνο και αγωνία την πιθανότητα να το χάσουμε. Μπορεί κάλλιστα να υπάρχουν σχέσεις χωρίς έντονες φωτοσκιάσεις, χωρίς ρίγη και προαισθήματα, αλλά είναι άλλου τύπου. Ο έρωτας χαρακτηρίζεται απο την εναλλαγή της απομάκρυνσης και της επανεύρεσης, απο την ασίγαστη ανάγκη να επιβεβαιώνουμε το κεκτημένο, να λέμε "είσαι δικός μου για πάντα", ενώ την ίδια στιγμή μια φωνή μέσα μας ψιθυρίζει πως δεν είναι έτσι. Η ουσιαστική σχέση με τον άλλον δεν είναι κάτι που κερδίζεται μια κι έξω, αλλά απαιτεί συνεχή προσπάθεια.
Η απουσία παραπέμπει αμέσως στην μοναξιά και μάλιστα όχι σε μια απλή μοναξιά. Τη στιγμή που επιτέλους ανακαλύπτω τί θα πει να γίνομαι ένα με το αγαπημένο πρόσωπο συναισθάνομαι και τη μοναξιά μου. Το αίσθημα της έλλειψης μας επιτρέπει να δούμε τη μοναξιά σαν άνοιγμα, σαν απελπισμένο άνοιγμα προς τον άλλο κι αυτό μας βοηθάει να κάνουμε κάποιες χειρονομίες που είναι και πράξεις θάρρους. Η εμπειρία της ένωσης πηγαίνει χέρι χέρι με την εμπειρία του χωρισμού. Είναι σαν κάποιος υπαρξιακός νόμος να μας έχει καταδικάσει στην αναπόφευκτη γνώση που λέει ότι βρίσκω σημαίνει και χάνω. Όταν λείπει αυτό το στοιχείο του δισυπόστατου, όταν υπάρχει φαινομενική σιγουριά, τότε προφανώς δεν υπάρχει ζωτική σχέση. Όσο πιο βαθύς είναι ο δεσμός, όσο πιο απαραίτητοι είμαστε ο ένας για τον άλλον, τόσο πιο έντονα ζούμε τον φόβο της απώλειας. Σε μια βαθιά και ουσιαστική ένωση, σε μια ζωτική συνύπαρξη, εμείς που τείνουμε προς το αγαπημένο πρόσωπο κι αισθανόμαστε την ανάγκη του, αναγνωρίζουμε και τη βασική του διαφορά. Μπορεί κατά βάθος να ξέρουμε ότι είναι αυταπάτη να πιστεύουμε ότι το αίσθημα της ολότητας μας το εγγυάται η παρουσία του άλλου, αλλά είναι κάτι πολύ δελεαστικό για να μπορέσουμε να το αποφύγουμε. Δεν υπάρχει καμιά ψυχολογική διεργασία άξια του ονόματός της, που να μπορεί να πληροί αυτή την απαραίτητη αυταπάτη - που αν θέλουμε να παραμείνουμε νέοι πρέπει να μας συνοδεύει σ' όλη μας τη ζωή - στην οποία εκτός των άλλων υποννοείται η παραδοχή της απόστασης και της διαφορετικότητας. Μια βαθιά σχέση προϋποθέτει αυτή την παραδοχή της απόστασης και της διαφοράς. Η ψυχική απόσταση εξάλλου είναι αυτή που επιτρέπει την συνύπαρξη του ζευγαριού, γιατί ο ένας βιώνει την παρουσία του άλλου, ο οποίος όμως είναι απών λόγω του ότι είναι διαφορετικός. Κι εκεί ξαναοδηγούμαστε, κατά κάποιο τρόπο, στην πρότερη μοναξιά μας, αλλά με μια μεγάλη διαφορά. Είναι μια μοναξιά την οποία πολεμήσαμε και κατανοήσαμε. Είχαμε το θάρρος να αντικρίσουμε την πραγματικότητα. Θάρρος που σημαίνει ότι διαθέτουμε μια βαθιά κατανόηση που αποτρέπει τη διάλυση του δεσμού, που άλλωστε θα ήταν μια παιδική αντίδραση. Το θάρρος του να βλέπουμε πώς έχουν τα πράγματα σημαίνει πως μπορούμε να δεχτούμε τη διαφορά, να ζήσουμε μ' αυτήν.
Η μεταφορά του Κήτς για την πέτρινη καρδιά στη θέση της αληθινής, στα χέρια του ψυχολόγου αποκτά ένα ευρύτερο νόημα. Στην πραγματικότητα η καρδιά απο σάρκα και αίμα που προσδοκούμε είναι δικό μας κατασκεύασμα: Η "πέτρινη καρδιά" υπάρχει, γιατί είναι διαφορετική απο εκείνη που περιμένω, γιατί δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες μου. Δύναμη είναι να αποδεχτώ ότι είναι διαφορετική, γιατί αυτή είναι μια στιγμή απαραίτητη για τη ζωή μου. Δεν είναι τυχαίο γεγονός, δεν είναι ούτε ευτύχημα ούτε ατύχημα, είναι η σιωπηρή αναγκαιότητα εκείνης της συγκεκριμένης φάσης της ζωής μου που με φέρνει αντιμέτωπο με μια ανάγκη την οποία πρέπει να βιώσω μέχρις εσχάτων. Αυτές τις στιγμές μας στηρίζει η σκέψη ότι η συνάντησή μας έχει μια δυναμική ισορροπία: η ιστορία της και το βάθος της καθρεφτίζουν το δικό μας επίπεδο ωριμότητας. Η συνάντηση είναι κάτι που διαρκώς αναπλάθεται, επομένως αυτή η "πέτρινη καρδιά" μπορεί να αλλάξει μορφή καθώς αλλάζουν και οι ανάγκες μας. Πρέπει ωστόσο να προσθέσουμε ότι παρόλο που όταν τα σχέδια των ερωτευμένων που συναντιούνται - για να γυρίσουμε πάλι στη φαντασία - έρχονται σε σύγκρουση, δεν υπάρχει άλλη σχέση που να χαρακτηρίζεται απο τόσο μεγάλη αλληλεπίδραση. Σ'αυτή την κατάσταση, όπου δύο άνθρωποι αλλάζουν, πλησιάζοντας όλο και περισσότερο ο ένας τον άλλον, αισθανόμαστε να μας διαποτίζει κάτι "καινούργιο" και κάτι "παλιό". Το "καινούργιο" είναι η μεταμόρφωση που συντελείται  και το "παλιό" είναι η ανάκτηση της υποκειμενικότητας στη σχέση, αυτή που έχτισε τον έρωτα και του έδωσε ποίηση.

Απο το βιβλίο του
Aldo Carotenuto - Έρως και πάθος, τα όρια της αγάπης και του πόνου.

Δεν υπάρχουν σχόλια: